Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΜΑΣ, Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΜΑΣ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ:

«ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΘΗΝΑΣ,

ΔΙΑΔΙΔΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΔΙΑΣΩΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ»

Επιμέλεια: Σοφία Διγενή- Κολιοτάση, Αλέκα Τσιλιμπάρη

Από τον Ευαγγελισμό στο Άγιο Πάσχα κάθε γωνιά της Δυτικής Αθήνας κι ένας τόπος Παράδοσης. Το αφιέρωμά μας σε αυτούς που παράγουν πολιτισμό, διασώζουν και διαδίδουν την πλούσια Ελληνική κληρονομιά ξεκινά από τους Πόντιους της Αγίας Βαρβάρας και τον Σύλλογο «Φάρος». Σας ξεναγεί στο υπέροχο Μικρασιάτικο Μουσείο στο Αιγάλεω που με τόση αγάπη φροντίζoυν και τρίτης γενιάς Μικρασιάτες όπως μας είπε  η κ. Ντίνα Καλιοντζή. Σας φέρνει μνήμες από την Μυτιλήνη στον Σύλλογο Μυτιληναίων Πετρούπολης. Το αφιέρωμα συνεχίζεται στο επόμενο τεύχος μας προβάλλοντας γιορτές της μυρωδάτης Άνοιξης. Στείλτε μας κι εσείς τις δραστηριότητες των Συλλόγων σας στο westathenspages@yahoo.gr. ....

Tα ήθη και έθιμα, οι θρύλοι και μύθοι, οι δοξασίες και γνώσεις, το φιλότιμο και η λεβεντιά μας. … με άλλα λόγια η πολιτιστική μας κληρονομιά είναι εκείνη που μάς κρατάει ζωντανούς ως λαό και ως Έθνος. Μέσα από τις σελίδες μας επιχειρούμε να σμίξουμε το χθες με το σήμερα και να κάνουμε ένα αφιέρωμα σε εκείνους που το μεταλαμπαδεύουν.

Αφετηρία αυτού του αφιερώματος θα είναι η ιστορική επέτειος της 25ης Μαρτίου και οι εκδηλώσεις των πολιτιστικών μας Συλλόγων αλλά και τα ήθη και τα έθιμα που διασώζονται μέχρι τις μέρες μας για το Άγιο Πάσχα.

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΛΛΟΓΟ ΠΟΝΤΙΩΝ ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ «Ο ΦΑΡΟΣ»

Γράφει η Σοφία Σαββίδου, Πρόεδρος του ΣΠΑΒ «Ο ΦΑΡΟΣ»

Παρ’ ότι η Επανάσταση του 1821 έχει μελετηθεί σε μεγάλο βαθμό, εν τούτοις διάφορες παράμετροι που σχετίζονται με το ιδεολογικό, κοινωνικό αλλά και γεωγραφικό πλαίσιο, παραμένουν ακόμα άγνωστες. Στις παραμέτρους αυτές περιλαμβάνεται και η συμμετοχή των Ελλήνων που κατοικούσαν στις περιοχές που χάθηκαν οριστικά για τον ελληνικό κόσμο μετά το 1922. Έτσι παραμονή 25ης Μαρτίου διοργανώνεται αφιέρωμα – αναφορά με ομιλία Ιστορικού στην συμμετοχή των Ελλήνων του Πόντου τόσο στις προεπαναστατικές διεργασίες, όσο και στη συμμετοχή των Ελλήνων του Πόντου στα επαναστατικά γεγονότα.

Ανήμερα της 25ης Μαρτίου στην πόλη της Αγ. Βαρβάρας γίνεται κάθε χρόνο:

-     Κατάθεση Στεφάνου στο Ηρώο της πόλης από την Πρόεδρο του Συλλόγου κ. Σοφία Σαββίδου.

-     Παρέλαση με πολυπληθή ομάδα μελών του Συλλόγου συμμετέχοντας τέσσερις (4) γενιές Ποντίων με Παραδοσιακές Ποντιακές φορεσιές, ζιπκαλίδες και ζουπουνοφόρες, με τη σημαία και τα λάβαρα.

ΗΘΗ & ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ

Το Πάσχα οι Πόντιοι το ονόμαζαν Λαμπρή και ότι είχε σχέση με αυτό έπαιρνε το όνομά του από την Λαμπρή. Έτσι λέμε «τη Λαμπρής τ' ωβγα», «τη Λαμπρής το κερίν», «τα Λαμπροήμερα».

 Την Κυριακή των Βαΐων, τα παιδιά του συλλόγου με παραδοσιακές ποντιακές φορεσιές, πηγαίνουν στα σπίτια των μελών και ψάλλουν:

“βάι, βάι το βαγίν, τρώμ' οψάριν και χαψίν και τ' απάν την Κερεκήν τρώμε κόκκινον ωβγόν» ή «βάι, βάι το βαΐον, δος κερκέλ' κ' έπαρ' βαΐον».

Οι οικοδέσποινες, τους προσφέρουν «κερκέλια» δηλαδή κουλουράκια από καθαρό σιτάρι, που τα φτιάχνουν μόνο αυτή την ημέρα.

 Από τη Μ. Τετάρτη οι κυρίες του Συλλόγου ζυμώνουν επτάζυμα και τσουρέκια με αβγά και μαγιά σε σχήμα πλεξούδας με αλυσίδα γύρω-γύρω από το ίδιο ζυμάρι.

 Τη Μ. Πέμπτη, στην αίθουσα του Συλλόγου, οι κατσαρόλες αρχίζουν να βράζουν με νερό για να βάψουν τα αυγά με κρεμμυδόφυλλα.

Βάζουμε στον πάτο μιας κατσαρόλας φλούδες κρεμμυδιών, από πάνω μία στρώση αυγά, από πάνω πάλι φλούδες και πάλι αυγά μέχρι να γεμίσει η κατσαρόλα. Προσθέτουμε νερό και τα βράζουμε σε χαμηλή φωτιά μέχρι να πάρουν τα αυγά χρώμα. Πολλές φορές τα διακοσμούμε με φύλλα ματζουράνας, αρμπαρόριζας και άλλα, ώστε μετά το βράσιμο μένουν στα αυγά αποτυπωμένα το σχήμα και το χρώμα του φυτού. Τα πρώτα αυγά τα παίρνουν τα μέλη και κάθε σπιτικό το τοποθετεί στο εικονοστάσι του.

Την ημέρα του Πάσχα, της Λαμπρής, σχηματίζουμε παρέες και πηγαίνουμε με λύρες και νταούλια σε συγγενικά και φιλικά σπίτια για να ευχηθούμε το «Χριστός Ανέστη». Εκεί κυρίως μας προσφέρουν κρασί αλλά και ρακί και κόκκινα αυγά για να τσουγκρίσουμε και όλοι μαζί χορεύουμε και τραγουδάμε. Το γλέντι της Λαμπρής (Πάσχα) κρατά τρείς ημέρες που ονομάζονται «λαμπροήμερα»

 «Χριστού χαρά θα έρται μας με το «Χριστός Ανέστη/ σα τρία λαμπροήμερα τα τέρτια όλ' ανασπάλκουν»... (όλα τα βάσανα ξεχνιούνται).

 Έθιμο εκείνων των ημερών είναι και η αυγομαχία, παιχνίδι με κόκκινα αυγά. Ο καθένας βρίσκει ή φτιάχνει ένα δυνατό αυγό με δικό του τρόπο (ή ψήνοντας τη μύτη του αυγού σε στάχτη ή αδειάζοντας το αυγό από μια μικρή τρυπούλα και το γεμίζουν με πίσσα ή χρησιμοποιούν αυγό φραγκόκοτας ή χτυπώντας το στα δόντια) τσουγκρίζουμε και εκείνος που σπάει και μαζεύει τα περισσότερα αυγά είναι και ο νικητής.

2^ο Θέμα

Οι Μυτιληνιοί της Πετρούπολης φέρουν μαζί τους τον τόπο τους

Γράφει η Αλεξάνδρα Τσιλιμπάρη

Οι πολιτιστικοί σύλλογοι στους δήμους της χώρας μας, παίζουν σημαντικό ρόλο για το περιβάλλον, τον πολιτισμό, την παράδοση. Εάν ένας σύλλογος είναι ενεργός μπορεί να έχει πολλές δραστηριότητες όπως, παραδοσιακά πανηγύρια, αποκριάτικες εκδηλώσεις, εκδρομές, καλλιτεχνικά δρώμενα, χορευτικά τμήματα, όπως επίσης, μέσα από τον σύλλογο, μπορούν να εκφραστούν ανησυχίες, ιδέες, δυνατότητες των πολιτών και στην πορεία, να υλοποιηθούν στόχοι προσωπικής ανάπτυξης.

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μυτιληναίων «Θεόφιλος» της Πετρούπολης, έχει πετύχει τον στόχο του. Από το 1995 που ιδρύθηκε, λειτουργεί ενεργά με πολλές εκδηλώσεις και αγάπη για την περιοχή του. Τον ονόμασαν «Θεόφιλο» για να τιμήσουν τον μεγάλο Μυτιληναίο ζωγράφο, που κατάφερε να λαμπρύνει το όνομα του νησιού τους, με την τέχνη και την αγαθότητα της ψυχής του.

Σκοπός τους είναι να διατηρήσουν μέσα τους ζωντανό το λαμπερό πρόσωπο της πατρίδας τους, με την ιστορία, τις αρχές, τις αξίες και τις αρετές της. Αυτές τις αρετές αναζητούν στα ήθη, στα έθιμα, στις λαϊκές παραδόσεις και στα θαυμαστά έργα της πολιτιστικής τους κληρονομιάς. «…τα άγια χνάρια του τόπου μας, λυτρωμός και έμπνευσή μας…», μας λένε.   

Στον σύλλογο των Μυτιληναίων συνάντησα ανθρώπους με ευαισθησία, αγάπη για τον τόπο τους, όνειρα για το μέλλον.

Δεν θέλουν, όπως λένε, να μείνουν στάσιμοι και προσκολλημένοι στο παρελθόν, αλλά να πορευτούνε στο μέλλον με γνώση και συνείδηση για να μεταδώσουν στους νεότερους την πολιτιστική τους κληρονομιά. Αυτή η συλλογική προσπάθεια βοήθησε να αναδειχθεί ο σύλλογός τους, σε ένα ζωντανό και πρωτοπόρο πολιτιστικό κύτταρο στην Πετρούπολη, αλλά και στην Αττική γενικότερα.

Κάνουν πολλές εκδηλώσεις και μάλιστα ετοιμάζουν μία θεατρική παράσταση, με τον γνωστό τίτλο «Η Αυλή των θαυμάτων» του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Μπορείτε να βρείτε το πρόγραμμά εκδηλώσεών τους στον χώρο τους.

Με αφορμή την ένταξη της Λέσβου στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO και στο Δίκτυο Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων, ο σύλλογός τους κυκλοφόρησε ένα επιτοίχιο ημερολόγιο, πραγματικό ύμνο της Λέσβου, της φύσης και του πολιτισμού. Περιλαμβάνει παλιές φωτογραφίες παιδιών του τόπου τους, απ’ τις αρχές έως τα μέσα του περασμένου αιώνα. Εικόνες παιδιών που αχνίζουν αθωότητα κι ελπίδα, εικόνες παιδιών που μαρτυρούν την αγριότητα εκείνων των πέτρινων χρόνων, που πριν ακόμη μεστώσει το κορμί κι ο νους τους, ρίχτηκαν στον άνισο αγώνα για το ψωμί και την πληγωμένη αξιοπρέπεια.

Θέμα 3ο

Ένα Μικρασιάτικο Μουσείο στο Αιγάλεω

Το Μουσείο Μικρασιατικού Πολιτισμού δημιουργία του Δήμου Αιγάλεω, του Δημοτικού Πολιτιστικού Οργανισμού και του Συλλόγου Μικρασιατών Αιγάλεω «Νέες Κυδωνίες» εγκαινιάστηκε στις 17 Οκτωβρίου 2010 και από την 1η Δεκεμβρίου του ιδίου έτους λειτουργεί επίσημα για το κοινό. Σκοπός του είναι όπως μας είπε η πρώην Πρόεδρος του Συλλόγου Μικρασιατών Αιγάλεω κ. Ντίνα Καλιοντζή, να στεγάσει, να διατηρήσει και να διαδώσει την πλούσια ιστορία και τον πολιτισμό της Μικράς Ασίας και παράλληλα να τα αξιοποιήσει για την εκπαίδευση του κοινού.

Το Μουσείο φιλοξενεί κειμήλια (νομίσματα, λευκά είδη, βιβλία, φωτογραφίες, έγγραφα, χρηστικά αντικείμενα, κ.λπ.) από διάφορες περιοχές της Μικράς Ασίας που δώρισαν Μικρασιάτες, τόσο του Δήμου Αιγάλεω, όσο και από άλλα σημεία της Ελλάδας.

Το Μουσείο είναι ανοιχτό στο κοινό.

Βρίσκεται στην οδό Καραϊσκάκη 2-4, 12242 Αιγάλεω,

Τηλ.: 210-5908 767.

Για ξεναγήσεις σε μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και σε Συλλόγους και άλλους φορείς γίνονται κατόπιν ραντεβού.

Τηλ. επικοινωνίας: κ. Γιάννης Κουτούλιας, 6944 315 227 ή στην κ. Αθηνά Δασκαλάκη στο 6945 867 941.

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα: http://mikrasiatesaigaleo.wordpress.com/